سندرم روده تحریک پذیر یا IBS چیست؟
این سندرم به درد شکمی گفته می‌شود که با دفع مدفوع ارتباط دارد بنابراین وجود درد شکم برای IBS الزامی است و همراه با این درد شکم تغیرات در فرم مدفوع به صورت شلی (اسهال) یا سفتی (یبوست) و تغییر در درد شکم به صورت بهبودی یا بدتر شدن همراه با دفع ایجاد می‌شود.
موقعیت و شدت درد شکم بیمار می‌تواند متغیر باشد وجود موکوس و دفع ناکامل مدفوع و احساس بزرگ شدن شکم به صورت شایع دیده می‌شود و درد بیمار معمولا در هنگام کار کردن و مواجه با استرس‌ها و بعد از غذا خوردن ایجاد می‌شود.
سندرم روده تحریک پذیر یا بیماری اعصاب روده‌ای (IBS) به چه علت ایجاد می‌شود؟
مهمترین علت تاثیرات محور مغز-روده‌ای (Gut-brain axis) بر روی هم می‌باشد.
تغیرات در میکروب‌های نرمال روده‌ای به علت عفونت‌های دستگاه گوارش یا دریافت آنتی بیوتیک یا برخی از مواد غذایی حاوی نگه دارنده‌ها باعث ایجاد تغیرات در نفوذ پذیری مخاط و تماس توکسین‌ها و افزایش سلول‌های ایمنی در دیواره روده و تحریک سیم عصبی روده ای می‌شود.
هم چنین در برخی از افراد جذب برخی مواد مثل لاکتوز -فروکتوز دچار اختلال می‌شود و سوء جذب این مواد باعث ایجاد درد شکم و نفخ می‌شود.
در چه مواردی در سندرم روده تحریک پذیر نیاز به آزمایش و بررسی‌های تشخیصی می‌شود؟
توصیه به انجام CBC که مربوط به رده‌های خونی بخصوص کم خونی در همه موارد IBS می‌شود.
در بقیه موارد در صورت اسهال توصیه به بررسی سلیاک، بیماری التهابی روده (چک کالپروتکتین) و بیماری‌های انگلی روده بخصوص ژیاردیا می‌شود.
و در صورت همراهی علائم هشدار مثل کم خونی فقر آهن، سابقه خانوادگی سرطان روده، کاهش وزن، اسهال حجیم آبکی یا چرب، همراهی با دفع خون در مدفوع توصیهبه انجام کولونوسکوپی می‌شود.
آیا سندرم روده تحریک پذیر می‌تواند منجر به سرطان شود؟
در صورتی که این سندرم به درستی تشخیص داده شده باشد ارتباط با سرطان ندارد.
درمان در سندرم روده تحریک پذیر چیست؟
درمان با توجه به علائم بیمار متغیر است در صورت وجود نفخ و درد شکم از داروهای ضد اسپاسم مثل هیوسین، مبورین، peppermint oil و ریفاکسمین استفاده می‌شود.
در صورت یبوست توصیه به افزایش فیبرهای محلول مثل پسیلیوم و یا پیدرولاکس می‌شود در صورت اسهال توصیه به مصرف لوپرامید می‌شود.
شروع درمان دارویی باید تحت نظر پزشک و بعد از رد علل ارگانیک باشد.
بهترین رژیم غذایی در سندرم روده تحریک پذیر چیست؟
به بیماران توصیه می‌شود رژیم low fodmap داشته باشند این رژیم شامل برخی از کربوهیدرات‌ها که بخصوص در میوه‌ها و حبوبات وجود دارد می‌شود و شامل پروتئین و مواد معدنی مثل گوشت، مرغ، نمک، سیب زمینی و برنج نمی‌باشد.
برخی از مواد high fodmap که بهتر است کمتر مصرف شود شامل شکر، عسل، موز رسیده، پیاز، قارچ، کرفس و سیر می‌باشد.
هم چنین در موارد مقاوم توصیه به قطع مصرف شیر گاو و ماست می‌شود در صورت بهبود علائم توصیه به ادامه رژیم می‌شود در افراد با پاسخ به رژیم فاقد لاکتوز توصیه به مصرف شیر بادام یا شیر سویابه عنوان جایگیزین می‌شود.
به صورت کلی توصیه به رژیم سالم با کربوهیدرات پایین و فاقد مواد نگه دارنده و فست فود همراه با فعالیت بدنی منظم و مصرف آب فراوان می‌شود.
